Co to jest opieka hospicyjna i paliatywna?
Jest to forma opieki, której głównym celem jest poprawa jakości życia osoby nieuleczalnie chorej. Działania podejmowane w ramach opieki hospicyjnej skupiają się wokół redukcji cierpienia i przynoszenia ulgi, w tym leczenie bólu oraz udzielanie wsparcia psychologicznego. Są to głównie działania łagodzące uciążliwe dolegliwości, co może różnić się od dotychczasowego leczenia, którego doświadczyła osoba chora. W ramach takiej opieki dąży się do minimalizacji wykonywanych badań diagnostycznych i procedur medycznych, które często wiążą się z dodatkowym dyskomfortem dla Pacjenta. Czasem w ramach opieki hospicyjnej podejmowane są również działania bardziej inwazyjne, jak np. chemioterapia czy radioterapia paliatywna, zabiegi chirurgiczne, ale nadal ich celem jest przede wszystkim niesienie komfortu. Opieka hospicyjna to również wsparcie dla bliskich osoby chorującej.
Kto może skorzystać z takiej opieki?
Opieką hospicyjną może zostać objęta osoba, u której zdiagnozowano nieuleczalną chorobę, a jej stan zdrowia wymaga podjęcia działań paliatywnych, czyli łagodzących negatywne skutki choroby. Wykaz schorzeń, które kwalifikują do objęcia taką opieką, określa odpowiednie rozporządzenie. Są to nie tylko choroby nowotworowe, ale również:
- owrzodzenia odleżynowe;
- niewydolność oddechowa, np. w przebiegu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc;
- kardiomiopatie;
- niektóre schorzenia neurologiczne, np. rdzeniowy zanik mięśni, nieuleczalne następstwa zapalenia opon mózgowych lub mózgu;
- choroba wywołana przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV).
Czy opieką hospicyjną mogą być objęte dzieci?
Tak. Co więcej, zakres chorób, które kwalifikują do takiej opieki, jest szerszy i obejmuje np. niewydolność serca, niewydolność wątroby, dystrofie mięśniowe, wrodzone wady rozwojowe, schyłkową niewydolność nerek.
Co jest potrzebne, żeby skorzystać z takiej formy opieki?
Niezbędne jest skierowanie wystawione przez lekarza pracującego w ramach NFZ oraz zgoda pacjenta (na piśmie) na objęcie takim leczeniem. W przypadku dzieci wymagana jest zgoda rodziców lub opiekunów prawnych, a w przypadku dziecka, które ukończyło 16 lat, także zgoda chorego dziecka.
Ostateczną decyzję o objęciu pacjenta dorosłego lub dziecka opieką paliatywną i hospicyjną podejmuje lekarz hospicjum.
Jakie są formy opieki hospicyjnej?
Opieka paliatywna i hospicyjna może być udzielana w warunkach:
- domowych – w hospicjum domowym;
- ambulatoryjnych – w poradni medycyny paliatywnej;
- oddziału szpitalnego – w oddziale medycyny paliatywnej bądź hospicjum stacjonarnym.
O tym, jaki rodzaj opieki zostanie zapewniony, decyduje stan zdrowia osoby chorej. Brane pod uwagę są również inne aspekty, np. czy osoba chora ma opiekę w domu (jeśli jej potrzebuje).
Kto pozostaje pod opieką poradni medycyny paliatywnej?
Poradnia ta jest przeznaczona przede wszystkim dla pacjentów chorujących na choroby nowotworowe, u których zakończono leczenie przyczynowe i którzy potrzebują leczenia przeciwbólowego, objawowego oraz wsparcia, np. psychologicznego. Pod opieką tej poradni pozostają osoby o w miarę stabilnym przebiegu choroby, które mają możliwość udania się do poradni samodzielnie. W ramach poradni udzielane są też wizyty domowe, ale nie częściej niż dwa razy w tygodniu. Chorzy, którzy wymagają częstszych wizyt lub ciągłej opieki, powinni zostać skierowani do hospicjum domowego lub stacjonarnego.
Jak działa hospicjum domowe?
Opieka w hospicjum domowym (wizyty domowe) realizowana jest we współpracy z lekarzem, pielęgniarką oraz położną podstawowej opieki zdrowotnej. W ramach opieki paliatywnej i hospicyjnej udzielanej w warunkach domowych, pacjent ma całodobowy dostęp do świadczeń udzielanych przez lekarza i pielęgniarkę przez 7 dni w tygodniu. Porady lekarskie odbywają się nie rzadziej niż 2 razy w miesiącu, a wizyty pielęgniarskie – nie rzadziej niż 2 razy w tygodniu. W ramach tej opieki możliwe jest bezpłatne wypożyczanie przez hospicja domowe sprzętu medycznego i pomocniczego.
Do hospicjum domowego przyjmowane są także dzieci poniżej 18. roku życia w schyłkowym okresie choroby nieuleczalnej, nad którymi opiekę w domu sprawuje przynajmniej jeden stały opiekun.
Jak działa hospicjum stacjonarne?
Do hospicjum kierowani są pacjenci na podstawie wskazań medycznych w schyłkowym okresie życia, dla których opieka w formie hospicjum domowego lub poradni medycyny paliatywnej przestała być wystarczająca. Decyzję o objęciu pacjenta opieką hospicyjną podejmuje lekarz hospicjum. Świadczenia w warunkach stacjonarnych udzielane są przy zachowaniu całodobowego dostępu do lekarza i pielęgniarki przez 7 dni w tygodniu. Świadczenia hospicjum stacjonarnego obejmują również opiekę wyręczającą – polega ona na przyjęciu do hospicjum lub do oddziału medycyny paliatywnej pacjenta na okres nie dłuższy niż 10 dni.
Przyjmuję chemioterapię, która jest określana jako paliatywna – czy mogę korzystać z opieki hospicjum?
Tak, chemioterapia i radioterapia paliatywna to również jeden z elementów opieki hospicyjnej.
Na czyją pomoc w ramach opieki hospicyjnej mogę liczyć?
Opieka hospicyjna sprawowana jest przez zespół osób przygotowanych do opieki nad nieuleczalnie chorymi, w skład którego wchodzą lekarze, pielęgniarki, fizjoterapeuci, psycholog. Ze wsparcia psychologicznego mogą skorzystać również bliscy chorego.
Jestem w hospicjum domowym, czy mogę korzystać z pomocy w ramach mojej placówki POZ?
Tak, działania hospicjum domowego i opieka w ramach POZ mogą się odbywać jednoczasowo. Często personel tych dwóch placówek współpracuje ze sobą, by efektywniej wspierać osobę chorą.
Jeśli chcesz znaleźć podmiot leczniczy, który świadczy takie usługi, pomoże Ci wyszukiwarka: www.opiekapaliatywna.info
